Được ví như ngôi nhà tinh thần của cộng đồng LGBT Việt, trung tâm ICS cũng là cánh chim đầu đàn cho các hoạt động bảo vệ và thúc đẩy quyền đồng tính, song tính và chuyển giới tại Việt Nam.
Từ chỗ từng giấu mình trong bóng tối, cộng đồng người đồng tính Việt đã dần mạnh dạn bước ra ánh sáng và khiến xã hội phải thay đổi cách nhìn về họ. Chuyển biến tích cực đó không đến dễ dàng. Nó là thành quả của một quá trình nỗ lực đấu tranh lâu dài của cộng đồng người đồng tính, trong đó một cái tên nhất định phải kể là ICS.
Nơi hội ngộ những leader táo bạo
Sự ra đời của ICS bắt nguồn từ việc Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (Viện iSEE) đưa ra dự án mang mục đích thay đổi hình ảnh tích cực của người đồng tính Việt Nam. Dự án được quỹ Ford tài trợ và những leader, admin có tiếng nói nặng ký trong các forum cộng đồng LGBT như Táo Xanh, Bạn gái VN, Tình yêu trai Việt, Vườn tình nhân, Les King được iSEE mời đến. Họ thống nhất mục tiêu hành động.
Cái tên ICS chính thức ra đời vào tháng 11 năm 2008, ban đầu chỉ là một nhóm 5 thành viên hoạt động vì quyền lợi của cộng đồng LGBT Việt Nam.
Không có văn phòng, cả nhóm thường gặp nhau sau giờ làm việc tại một quán cà phê nào đó để lên kế hoạch hành động. Từ góc nhìn của người dự tính, công việc họ định làm không khác nào dã tràng xe cát biển Đông vì trước năm 2008, người đồng tính vẫn luôn bị nhìn nhận như một cộng đồng nhiều tệ nạn. Thế nhưng, ICS đã đưa ra một chiến lược táo bạo và đúng đắn. “Pháo đài” đầu tiên bị họ tấn công chính là báo chí truyền thông, bởi “một bài báo viết đúng sẽ có hàng nghìn người đọc”.
Khoảng 24 nhà báo từ những tờ báo hàng đầu trong nước đã được ICS mời tới tham dự khóa tập huấn 3 ngày tại Hạ Long. Nhờ kế hoạch tổ chức chỉn chu, ICS cung cấp những thông tin về cách hiểu người đồng tính chuẩn xác nhất, khiến cho không phóng viên nhà báo phải sững sờ và thay đổi hoàn toàn cách. Cũng từ đó, ICS có được những nhà báo thân thiết ủng hộ cho hoạt động của nhóm, cổ vũ và viết cho cái đúng, góp phần không nhỏ trong việc thay đổi hình ảnh của người đồng tính theo hướng tích cực hơn.
Cho đến hôm nay, ICS không ngừng tổ chức các lớp tập huấn tương tự. Họ lặp đi lặp lại những thông tin đã cũ với bản thân nhưng còn mới với rất nhiều người. Song song, ICS cũng tiến hành hàng loạt các hoạt động phát triển và kết nối cộng đồng, lan tỏa thông tin đúng về LGBT.
Chiến dịch “Tôi đồng ý” vận động ủng họ cho hôn nhân bình đẳng không phân biệt giới tính thu hút hơn 73.000 người tham gia. Chiến dịch Viet Pride 2013, Viet Pride 2014 lan tỏa mạnh mẽ trên 18 tỉnh thành, truyền tải thông điệp “Hãy cứ sống! Hãy cứ yêu”, khẳng định tự hào của người đồng tính: Sống tốt đã là một điều đáng tự hào, sống tốt trong môi trường bị kì thị lại càng đáng tự hào hơn.
Phấn đấu cho sự công bằng
Năm 2011, dưới sự hỗ trợ của viện iSEE và Tổ chức hợp tác phát triển quốc tế Thụy Điển, ISC “ra ở riêng”, để thành một tổ chức hoạt động chuyên nghiệp hơn. Những thành viên nòng cốt của ICS phải tham gia ứng tuyển, vượt qua sự chọn lọc khắt khe của hai thành viên trong nhóm cố vấn: Tiến sĩ Lê Quang Bình (Viện trưởng viện iSEE) và Thạc sĩ Nguyễn Thị Bích Tâm (Phó giám đốc Trung tâm CECEM). Từ 5 thành viên nòng cốt ban đầu, trung tâm nâng lên thành 8 nhân viên, văn phòng đặt tại 14 Tôn Đản, Q.4,Tp.HCM.
ICS đặt ra những mục tiêu rất cụ thể để đấu tranh cho quyền lợi của người đồng tính. Mỗi năm, ưu tiên cho một mục tiêu riêng.
Năm 2011, tập trung vào thay đổi nhận thức của các bạn trẻ. Năm 2012 tập trung vào vận động luật hôn nhân gia đình. Năm 2013, tập trung vào các bậc phụ huynh có con là người đồng tính và thành lập hội PFLAG Việt Nam (viết tắt của Parents, Families, and Friends of Lesbian and Gay). Năm 2014, tập trung nhiều cho người chuyển giới, hướng tới mục tiêu người chuyển giới phải được tôn trọng, có việc làm và được bảo vệ. Thông qua các hoạt động nhiều ý nghĩa và có sức lan tỏa mạnh, ICS trở thành ngôi nhà tinh thần cho cộng đồng LGBT Việt, tạo cho họ sự tin tưởng, lạc quan hơn vào tương lai.
Trước câu hỏi của phóng viên Lifestyle về điểm chung nhất của 8 nhân viên ICS, anh Huỳnh Minh Thảo, Giám đốc Truyền thông và Dịch vụ ICS, nói một cách tự hào: “Điểm chung của nhân viên ICS là mọi người đều tôn trọng sự công bằng. Trong ICS, không phải ai cũng là người đồng tính nhưng họ thấy đây là cơ hội để vận động, hỗ trợ và làm một điều gì đó giúp cho xã hội ngày càng tốt lên, con người càng sống dễ chịu hơn, cũng như sự công bằng đến được với nhiều người hơn”.
Chàng giám đốc trẻ được bạn bè gọi nhiều với nickname SAS này khẳng định: Con số 8 nhân viên khiêm tốn không giới hạn phạm vi hoạt động của ICS, bởi đứng đằng sau 8 thành viên là hàng ngàn thậm chí là hàng chục ngàn người luôn luôn sẵn sàng ủng hộ. “Chúng tôi không lo về số lượng mà chỉ lo về việc mình sẽ làm được những gì”, anh chia sẻ.
Đặt trọn niềm tin vào tương lai
Ngoài trung tâm ICS, các cộng đồng, hội nhóm LGBT khác tại Việt Nam vẫn chưa phát triển để có tư cách pháp nhân cũng như con dấu để hoạt động chính thống. Pháp luật Việt Nam cũng chưa công nhận người đồng tính. Tuy nhiên,Huỳnh Minh Thảo vẫn bày tỏ cách nhìn lạc quan về tương lai.
Theo anh, Hiến pháp sửa đổi 2013 đã có nhiều tín hiệu tốt. Thay cho quy định cũ “hôn nhân là giữa môt nam và một nữ”, Hiến pháp 2013 quy định: “Nam, nữ có quyền kết hôn, ly hôn”, để ngỏ một cánh cửa hứa hẹn cho hôn nhân giữa nam với nam, nữ với nữ. Có thể thấy rõ công cuộc vận động, bảo vệ và thúc đẩy quyền cho cộng đồng LGBT tại Việt Nam vẫn đang diễn ra trên từng dấu phẩy của các điều luật.
Với nhân viên ICS, tất cả các hoạt động đều nhắm vào mục tiêu vận động quyền và làm mạnh cộng đồng. LGBT ngày xưa là một cộng đồng rất dễ bị tổn thương và thường phải che giấu giới tính thật sự của bản thân nếu muốn sống yên ổn. Do đó, những sự kiện như Tôi đồng ý, Viet Pride, Hành trình hiểu về con, các buổi họp, hội thảo chia sẻ do ICS thực hiện có tác dụng “lên tinh thần” cho người đồng tính, khiến mọi người sống tích cực hơn, tự tin hơn cũng như cảm thấy mình được bảo vệ và an toàn.
Giấc mơ đẹp về ngày được pháp luật Việt Nam thừa nhận chỉ được thực hiện khi cả nhà làm luật lẫn người dân đều đồng thuận trong cách nhìn mới về người đồng tính. Cho đến ngày đó, LGBT với những nỗ lực không ngừng của mình có quyền được lạc quan, hy vọng. Nói theo cách giản dị của anh Huỳnh Minh Thảo: “Chúng tôi cứ cố sức vận động, càng làm nhiều thì người dân sẽ càng hiểu nhiều hơn”.
Nguyễn Phương – Ảnh: Trung Nguyên
