Dân du lịch, lữ hành nói rằng, vùng Tuscany bên Ý có rất nhiều địa chỉ tuyệt đẹp phải đến thăm một lần trong đời. Đa số những danh thắng tại đây đều đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Đó là Pisa với tháp nghiêng, vịnh Portofino nho nhỏ nhưng quyến rũ đã ghi dấu trong lòng khách tha hương qua giọng ca của Dalida (bài I found my love in Portofino); là thị trấn Lucca với tường thành đồ sộ và phố cổ nhỏ nhoi; hay Cinque Terre, nơi trời và đất giao thoa suốt 18km đường bờ biển dốc đá… 

Vương cung thánh đường thành Siena

Cánh đồng phép mầu

Sau gần hai tiếng lăn bánh, chiếc xe buýt dừng ở bến xe du lịch, mấy chục du khách thuộc đủ mọi quốc tịch lục tục bước xuống, ngoan ngoãn như những học sinh tiểu học, tụ lại quanh nữ hướng dẫn viên người Ý nhỏ thó nhưng nói năng thật hoạt bát để nghe cô chỉ bảo về giờ giấc, điểm tập trung, nhà vệ sinh công cộng và những điều không nên làm, những điều bị cấm trong khu này, một điểm tham quan thú vị đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới… Sau đó cả đoàn mới rảo bước theo cô, tiến vào bên trong cổng thành.

Hiện ra trước mắt mọi người một cảnh quan thật đẹp, niềm mơ ước của rất nhiều du khách được thành hiện thực: Trên một không gian rộng lớn của Cánh đồng phép mầu (Campo dei Miracoli) là ba khối kiến trúc bằng đá trắng ngần như xếp hàng dọc tiếp nối nhau.

Ở gần tầm nhìn nhất là tòa nhà rửa tội, một tòa tháp hình bát giác, kế đến là Vương cung thánh đường Pisa và cuối cùng là tháp chuông lâu nay được biết đến qua tên gọi tháp nghiêng thành Pisa.

Nữ hướng dẫn viên kể rằng, vào năm 1274, khi tầng cuối cùng của tháp chuông này được hoàn tất thì tháp đã nghiêng hẳn về phía sau ngôi giáo đường.

Một góc quảng trường Piazza del Campo

Đáng nể phục, các nghệ nhân Ý từ thế kỷ XII-XIII đã xây dựng hoàn chỉnh một trong những phức hợp kiến trúc thuộc loại đồ sộ và đẹp nhất thế giới.

Từ năm 2001, tháp nghiêng này đã hết nghiêng sau khi trải qua công cuộc chống nghiêng kéo dài gần 11 năm, tốn hết 27 triệu USD. Cũng đáng nể phục những kỹ sư xây dựng, kiến trúc sư của thời hiện đại vì nghe đâu tháp nghiêng thành Pisa sẽ trụ vững ít nhất thêm 300 năm nữa.

Phía bên hông Vương cung thánh đường Pisa là một nghĩa trang cổ. Tên của nó là Campo Santo, tức Cánh đồng thánh thiêng vì truyền thuyết kể rằng, nghĩa trang này được tạo nên từ một khối lượng lớn đất cát được các đoàn binh thánh giá vận chuyển về từ tận Thánh địa Jerusalem, cách nay đã gần chục thế kỷ!

Giếng nước thế kỷ IX trong làng Trung cổ San Gimignano

Manhattan thời Trung Cổ

Trở lại xe buýt, đoàn du khách quốc tế, trong đó có bốn khách đến từ TP.HCM, tiếp tục hành trình khám phá những danh thắng vùng Tuscany.

Qua khung cửa sổ, dần dần hiện ra ở một ngọn đồi là những tòa tháp bằng đất nung đỏ vươn cao lên khỏi dãy tường thành uốn vòng tạo thành một pháo đài đã tồn tại từ cách nay nhiều thế kỷ. Đây rồi San Gimignano, một ngôi làng hình thành từ thời Trung cổ và đã được UNESCO gắn cho nhãn Di sản thế giới.

Mà xứng đáng thật! Xây dựng từ thuở xa xưa mà mọi kiến trúc trong làng đến nay vẫn tồn tại vững chắc. Những căn nhà nho nhỏ sát liền nhau nay biến thành những cửa hàng bán quà lưu niệm, nhà hàng phục vụ du khách những thức ăn, thức uống thuộc loại đặc sản địa phương.

Chạy dọc theo sườn đồi nhìn xuống thung lũng rộng lớn phía xa xa là dãy nhà với những bao lơn rất khiêm tốn về diện tích nhưng được khai thác triệt để, trở thành nơi tâm tình, ngắm cảnh, giải khát của những đôi uyên ương đi du lịch trăng mật.

Cửa hàng nhỏ trong thành cổ Siena

Sau 120 phút thám hiểm những phố nhỏ của làng San Gimignano, chụp ảnh kỷ niệm ở giếng nước Fonti Medievali đã không ngừng cung cấp nước sạch cho dân làng từ thế kỷ thứ IX sau Công nguyên, chúng tôi được giới thiệu: San Gimignano là ngôi làng Trung cổ đẹp nhất toàn vùng Tuscany, nó có đến 72 tháp chuông và tháp canh nên được gọi là “Manhattan thời Trung cổ”.

Những tháp này được những gia đình quý tộc khá giả trong làng đầu tư xây dựng để khoe giàu, khoe sang, với Torre Grossa là tháp cao nhất (54m, xây dựng từ năm 1298).

Theo dòng thời gian, nay chỉ còn 12 tháp. Và chúng tôi không quên thử qua loại vang đặc sản nổi tiếng thơm ngon ở đây. Đó là vang trắng Vernaccia di San Gimignano.

Trường đua ngựa không yên

Di chuyển tiếp đến một thành phố được mô tả là “đối thủ” của Florence, cái nôi của Thời Phục hưng Ý và từ đó lan tỏa khắp châu Âu hồi thế kỷ XVI. Quả thực, tuy không rộng lớn, nguy nga bằng Florence nhưng thành phố Siena cũng xứng đáng là một báu vật của vùng Tuscany.

Những con đường nhỏ lát đá, các lâu đài, nhà thờ và nhà ở cũng sử dụng vật liệu đá là chính, nhưng không lồi lõm, thô cứng mà rất phẳng, nhẵn bóng, góc cạnh sắc sảo, rất đẹp.

Cụm ba tuyệt tác kiến trúc Pisa

Điều đáng kể khác là trong khi Florence dàn trải trên một mặt bằng rộng lớn thì Siena lại mọc lên trên ngọn đồi với đặc điểm là không hề có một lằn ranh rõ nét nào ngăn cách thành phố với các vườn nho, ruộng lúa mì bao quanh. Mọi thứ như quyện kết lại với nhau thật hài hòa, từ xưa đến nay.

Bạn từng nghe kể về nguồn gốc thành phố Rome rằng hai anh em mồ côi Remus và Romulus được con sói cái nuôi lớn, sau đó Romulus giết Remus và xây dựng Rome bên bờ sông Tibere.

Vậy xin nghe tiếp truyền thuyết về nguồn gốc Siena. Senius và Ashius là hai con trai của Remus, tức cháu của Romulus. Lo sợ có ngày cũng sẽ bị Romulus sát hại, hai anh em rủ nhau thoát khỏi Rome, mang theo tượng con sói cái và hai anh em Remus, Romulus.

Họ tiến về miền Trung – Bắc, đến nơi có thung lũng màu mỡ tạo nên bởi con sông Arno. Và Senius đã chọn được chốn lập nghiệp, nơi bây giờ là thành phố Siena; hình ảnh con sói cái với hai chú nhóc trở thành biểu tượng của thành phố.

Ngày nay, khi tham quan Siena, du khách dễ dàng bắt gặp biểu tượng này, chẳng hạn ở ngay bên ngoài cổng chính dẫn vào Vương cung thánh đường Đức Mẹ Hồn xác lên trời.

Đèn đường, một dấu chỉ phân định Contradas

Có thể vì xuất phát từ nguồn gốc huynh đệ tương tàn ấy mà theo dòng lịch sử, trong cuộc sống của người dân Siena cũng luôn có những sự cạnh tranh ác liệt.

Tính cạnh tranh ấy thể hiện ở mỗi khu phố với những bóng đèn chiếu sáng và những lá cờ. Vì Siena từng có đến 59 phường, mỗi phường (gọi là contrada) có hệ thống hành chính độc lập, có binh lính riêng, cờ xí, biểu tượng riêng (đại bàng, báo, rùa, cào cào, cú, tê giác, rồng, lân, hươu cao cổ, sói, sên, ngỗng, tòa tháp).

Khi có địch thù bao vây tấn công, mỗi phường có nghĩa vụ cử lính hợp tác chiến đấu chống ngoại xâm. 59 phường này luôn cạnh tranh nhau về mức độ sáng tạo, giàu có, văn minh…

Con sói cái nuôi hai anh em Remus, Romulus, biểu tượng của Siena

Ngày nay, tính cạnh tranh ở Siena thể hiện rõ nhất qua sự kiện Palio, tức hai cuộc đua ngựa không yên quanh quảng trường Piazza del Campo luôn thu hút du khách.

Ở mỗi lần diễn ra (vào ngày 2/7 và ngày 16/8 hằng năm), con ngựa nào về nhất, dù nài ngựa đã ngã khỏi ngựa, sẽ được vinh danh, phần thưởng là lá cờ có thêu hình Đức Trinh nữ Maria.

Theo DNSG