Singapore là một quốc gia có mật độ đô thị hóa cao, đạt mức 100% theo số liệu thống kê của Ngân hàng Thế giới vào năm 2024. Tuy nhiên, Đảo quốc không vì thế mà đánh mất đi bản sắc đặc trưng. Đến Singapore, du khách có thể dễ dàng hòa mình vào nền văn hóa đa sắc của người địa phương qua các trải nghiệm ẩm thực, vui chơi, và mua sắm.

Trải nghiệm văn hóa ẩm thực bình dân trên khắp Đảo quốc

Văn hóa hawker (ẩm thực bình dân) có nguồn gốc từ những gánh hàng rong nhỏ, lẻ phục vụ người lao động trong thời kỳ Đảo quốc còn là thuộc địa nước Anh. Từ thập niên 1970 đến năm 1986, chính phủ đã bắt đầu quy hoạch và đưa khoảng 18.000 quầy hàng rong vào các hawker center (trung tâm ẩm thực bình dân) có cơ sở vật chất sạch sẽ, tiện nghi để vừa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vừa gìn giữ hương vị ẩm thực truyền thống. Ngày nay, các trung tâm hawker đã trở thành “không gian dùng bữa của của cộng đồng” (community dining rooms), tạo điều kiện để người dân thuộc nhiều sắc tộc cùng quây quần thưởng thức các món ngon với giá phải chăng.  Trải qua quá trình phát triển và thay đổi hàng trăm năm, đến tháng 12/2020, nền văn hóa hawker của Singapore đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể. 

Để tiếp tục gìn giữ nét văn hóa độc đáo này, chính phủ Singapore luôn có những chính sách phù hợp, từ việc tung ra các gói trợ cấp trong giai đoạn COVID-19, cho đến phân bổ ngân sách  xây mới và cải tạo các trung tâm hawker như kế hoạch Hawker Centres Upgrading Programme 2.0 (HUP 2.0) có kinh phí ước tính gần 1 tỷ SGD. Chính nhờ những nỗ lực bền bỉ của chính phủ và cộng đồng địa phương, văn hóa hawker tiếp tục phát triển rực rỡ, gắn liền với đời sống hằng ngày của người dân trên khắp đảo, từ các khu vực hành chính trung tâm đến các khu phố dân cư ít du khách. 

Du khách có thể trải nghiệm văn hóa hawker ngay tại trung tâm thành phố, với rất nhiều lựa chọn như khu ẩm thực bình dân Lau Pa Sat (trước đây là Telok Ayer Market), Maxwell Food Centre hay Amoy Street Food Centre. Trong đó phổ biến và được nhiều du khách yêu thích là Lau Pa Sat, “thiên đường ẩm thực” mở cửa suốt 24 giờ vừa được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ghé thăm vào tháng 5. 

Công trình hình bát giác được xây dựng năm 1894, sau đó được trùng tu thành khu ẩm thực bình dân vào năm 1972 và vẫn giữ nguyên cấu trúc sắt đúc theo phong cách kiến trúc Victoria cùng các cột trang trí công phu. Du khách đến đây sẽ bị choáng ngợp trước gần 200 quầy hàng bày bán đủ loại món ăn từ Trung Quốc, Malaysia, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Philippines lẫn ẩm thực phương Tây. 

Nếu vẫn còn băn khoăn, du khách có thể ghé Swatow Bai Le Teochew Braised Duck để nếm thử vịt quay Triều Châu nổi tiếng, ăn kèm cơm hoặc mì. Với những du khách muốn khám phá các đặc sản địa phương, thì nên ghé quầy 25 để thưởng thức món cơm Hakka (còn được gọi là Lei Cha Rice hoặc Thunder Tea Rice), với nguyên liệu chính gồm cơm, rau và thịt ăn kèm với nước súp làm từ lá trà, các loại hạt và thảo mộc.  Đặc biệt, từ 19 giờ tối, một phần tuyến  đường Boon Tat Street bên hông trung tâm sẽ bị phong tỏa, biến thành “Satay Street” với 19 quầy nướng hấp dẫn. 

Còn nếu có dịp thăm thú các khu phố bản địa, du khách nên tranh thủ dùng bữa luôn tại các trung tâm ẩm thực, điển hình như Tiong Bahru Market tại Tiong Bahru để nếm thử các món đặc trưng của cộng đồng dân cư. 

Từng được biết đến với tên gọi Seng Poh Road Market, Tiong Bahru Market được xây dựng gần 75 năm trước. Ngày nay, khu chợ trải dài trên hai tầng, gồm tầng trệt là khu vưc bày bán thực phẩm tươi sống với khoảng 255 quầy, còn tầng trên có đến khoảng 85 tiệm thức ăn bình dân phục vụ cho gần 1.050 chỗ ngồi.  Ca sĩ Hoàng Dũng từng đến chợ để thưởng thức các món được người dân địa phương gợi ý như cơm gà Hải Nam và Chwee Kueh (bánh gạo ăn kèm cùng củ cải chiên và tương ớt). Du khách muốn thưởng thức các món trên thì có thể ghé Tiong Bahru Hainanese Boneless Chicken Rice chuyên bán món cơm gà không xương trứ danh và Jian Bo Shui Kueh được người địa phương yêu thích nhờ công thức nước sốt gia truyền ăn cùng bánh gạo hấp. 

Hòa mình vào nền văn hóa đa sắc tộc tại các khu phố di sản 

Các khu phố di sản như Chinatown và Little India được xem như những “ốc đảo văn hóa”, góp phần lưu giữ truyền thống của cộng đồng nhập cư đầu tiên tại Singapore. Nhóm dân cư này không chỉ xây đền chùa, chợ, nhà cửa để duy trì đời sống tín ngưỡng và giữ nếp sinh hoạt thường nhật của quê hương, mà còn lập ra các tổ chức văn hóa để duy trì sự gắn kết trong cộng đồng. Ngày nay, chính những di sản này tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa của người địa phương tại Singapore.

Bên cạnh việc bảo tồn các di sản lịch sử, chính phủ Singapore cũng chú trọng vào quá trình đổi mới, hướng đến sự hài hòa giữa giá trị truyền thống và hiện đại, từ đó mang lại sức hút vượt thời gian cho các khu phố văn hóa này. Điển hình như Urban Redevelopment Authority (Cơ quan Tái phát triển Đô thị – URA) tuy coi trọng việc bảo tồn kiến trúc nguyên bản của các shophouse, nhưng vẫn giám sát và tạo điều kiện để các đơn vị tư nhân cải tạo các công trình di sản cho mục đích kinh doanh, từ quán cà phê, nhà hàng, cửa hàng thời trang, đến khách sạn.  

Từ năm 1822, Chinatown đã được quy hoạch để trở thành khu định cư của người Hoa. Đến những năm 1840, khu phố ngày càng sầm uất với các dãy nhà ở kiêm cửa hàng shophouse san sát, tập trung dọc các tuyến đường chính như Pagoda Street, Trengganu Street, Smith Street và Temple Street.

Cho đến thời điểm hiện tại, khu phố vẫn bảo tồn nhiều công trình kiến trúc tiêu biểu như những dãy shophouse hai tầng cổ kính, ngôi đền Phúc Kiến Thian Hock Keng hay chùa Răng Phật linh thiêng. Ngoài ra, Chinatown còn là một trong số ít khu phố trên thế giới vừa có cả chùa Phật giáo, đền Hồi giáo và đền Hindu cùng hiện diện trên một con đường.

Khu phố này cũng thường xuyên tổ chức những lễ hội truyền thống quy mô lớn, với nhiều hoạt động thú vị như trang trí đèn đường, hội chợ và chương trình cộng đồng dọc theo các tuyến đường chính nhân dịp Tết Nguyên Đán và Trung Thu. 

Song song với việc bảo tồn bản sắc văn hóa, Chinatown cũng không ngừng đổi mới để trở thành điểm tham quan hấp dẫn hơn. Du khách có thể ghé The Social Space, một không gian phong cách sống đa chức năng kết hợp giữa mô hình cửa hàng, quán cà phê và tiệm nail thân thiện với môi trường. Cửa hàng còn hướng đến việc mang lại tác động tích cực cho xã hội như tạo cơ hội việc làm cho nhóm lao động yếu thế và người khuyết tật. Những ai muốn tìm kiếm quà lưu niệm độc đáo thì có thể ghé The Tintin Shop, cửa hàng chính thức phân phối các sản phẩm lấy cảm hứng từ bộ truyện tranh nổi tiếng “Những cuộc phiêu lưu của Tintin”. 

Little India ban đầu là khu dân cư và tụ điểm giải trí gần đường đua ngựa dọc theo tuyến phố Serangoon Road. Sau này, khu phố phát triển thành nơi sinh sống của những người Ấn nhập cư buôn bán các sản phẩm liên quan đến gia súc. Đến năm 1989, khu phố được chính thức công nhận là Conservation Area tương tự như Chinatown, theo đó vừa tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân tiếp tục kinh doanh, vừa gìn giữ di sản văn hóa của cộng đồng người Tamil. 

Little India ngày nay có đến 40 công trình di sản trong bán kính vỏn vẹn 4 km. Nổi bật và được du khách biết đến nhiều nhất là căn biệt thự 8 tầng House of Tan Teng Niah có màu sắc rực rỡ và ngôi đền Hindu cổ kính Sri Veeramakaliamman Temple.

Little India cũng thu hút du khách thông qua các lễ hội văn hóa sống động đầy màu sắc. Từ tháng 10 đến tháng 11, một trong những sự kiện văn hóa đáng chú ý nhất tại khu phố là lễ hội Deepavali Celebrations (còn được gọi là “Diwali” hay “Lễ hội Ánh sáng”). Đây là một trong những lễ hội tôn giáo quan trọng nhất của người Hindu để tôn vinh chiến thắng của cái thiện trước cái ác. Trong thời điểm diễn ra sự kiện, khu phố Little India sẽ được thắp sáng rực rỡ và trang hoàng lộng lẫy với các tác phẩm nghệ thuật sắp đặt ấn tượng. 

Khu phố cũng có rất nhiều điểm đến mới hấp dẫn du khách trẻ như Olibier Rooftop Bar, tọa lạc trên tầng 3 của một shophouse cổ với tầm nhìn bao quát toàn cảnh khu Tiểu Ấn, hay The Whiskey Library, quán bar phong cách jazz nằm trong một khách sạn boutique sang trọng. 

Trong những năm gần đây, nhiều đơn vị kinh doanh ẩm thực trong khu phố như nhà hàng chay Podi & Poriyal cũng đầu tư vào việc sáng tạo, biến tấu món truyền thống theo phong cách hiện đại để phù hợp với khẩu vị của nhiều thực khách. Nếu muốn đổi vị ngoài ẩm thực Ấn, du khách có thể ghé Brunches Café. Không gian cà phê retro phá cách này phục vụ cả bữa sáng kiểu phương Tây như sandwich, burger, lẫn món Ý như pizza và mì ống. N

Mua sắm vui chơi tại điểm đến phong cách sống được cải tạo từ công trình di sản

Singapore có xu hướng giữ nguyên kiến trúc bên ngoài nhưng đổi mới nội thất bên trong các tòa nhà di sản, biến chúng thành những điểm đến phong cách sống “tất cả trong một”. Việc bổ sung công năng mới cho các tòa nhà di sản không chỉ góp phần làm phong phú thêm cảnh quan đô thị, mà còn mang lại sức sống mới, đưa các công trình này vào trong đời sống hiện đại. Một vài dự án cải tạo đáng chú ý trong thời gian gần đây tại Singapore có thể kể đến 2 khu phức hợp New Bahru và KADA. Trong khi New Bahru được cải tạo từ ngôi trường trung học Nan Chiau có tuổi đời gần 80 năm, thì KADA tọa lạc trong khuôn viên của bệnh viện St Andrew’s Mission Hospital đã hơn 100 năm lịch sử.

Vừa mở cửa trong năm ngoái, khu phức hợp New Bahru vẫn giữ nguyên kiến trúc brutalist thô mộc đặc trưng của trường Nan Chiau, chỉ chuyển đổi lại không gian lớp học, hội trường bên trong thành những cửa hàng sầm uất.

Du khách đến đây sẽ được khám phá, trải nghiệm các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, đồ gia dụng, thực phẩm từ 40 thương hiệu nội địa nổi bật như cửa hàng bán ga giường cotton hữu cơ Sojao, nhà sách Woods in the Books, thương hiệu thời trang bền vững GINLEE Studio chuyên về trang phục, phụ kiện xếp ly,… 

Khu phức hợp KADA vẫn bảo tồn nguyên vẹn mặt tiền kiểu thuộc địa, cửa sổ gỗ và thậm chí cả thang máy điện cổ bậc nhất Singapore được chế tạo từ năm 1929 bởi hãng Major and Stevens. 

KADA cung cấp đa dạng dịch vụ từ ẩm thực, chăm sóc sức khỏe, giải trí và mô hình lưu trú co-living trải rộng khắp 4 tầng lầu. Tầng trệt gồm các quán cà phê, nhà hàng địa phương, trong khi tầng hai dành riêng cho các hoạt động chăm sóc sức khỏe, thể chất như pilates, huấn luyện cá nhân, thủy liệu pháp và vật lý trị liệu. Còn tầng 3 là không gian lưu trú của thương hiệu Habyt với mô hình co-living độc đáo; và tầng bốn lại là điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật và ẩm thực. 

Là một trong những quốc gia có tốc độ đô thị hóa “chóng mặt” nhất thế giới, Singapore vẫn khéo léo gìn giữ bản sắc và thành công đưa di sản truyền thống trở thành một phần quan trọng trong trải nghiệm của du khách quốc tế. Khi ghé thăm Singapore, du khách sẽ cảm nhận và hòa mình vào đời sống văn hóa phong phú ấy qua di sản ẩm thực hawker được UNESCO công nhận, hay trong những khu phố di sản như Chinatown và Little India, lẫn các tổ hợp phong cách sống trẻ trung, sôi động được cải tạo từ công trình lịch sử.

T.D/Lifestyle