Hà Tiên – Kiên Giang là một vùng đất lạ. Lạ bởi thế núi, đồng bằng, biển đảo hài hòa. Lạ bởi thành phần dân cư giao thoa đa phong tục… Khi xưa, hòn Phụ ngã sụp, để lại hòn Tử trơ trụi, người dân Kiên Giang khắc khoải cho một thắng cảnh đang dần mai một. Có lẽ, thiên nhiên đã “lỡ tay”.
Được mệnh danh là một Việt Nam thu nhỏ bởi địa hình “đa phong cách”, Hà Tiên vang danh như chính tên gọi của nó. Có cái gì như hoang sơ, như thần thoại, cũng có cái gì như phồn hoa, cổ kính mà hiện đại. Hà Tiên đẹp, một nét đẹp đã tạc ngay từ cái tên, vừa quen, vừa lạ, vừa thơ, vừa thực.
Từ trên cầu Tô Châu, theo hướng về Hà Tiên, nhìn bên phải là Đông Hồ – một dòng sông thơ mộng. Hình ảnh núi Tô Châu in hình trên mặt nước xanh biêng biếc đang từ từ đổ ra cửa biển như một lời mời gọi khách phương xa. Và từ đây, nếu đi thêm chừng cây số nữa thì một bức bình phong hiện ra với sự cổ kính của lăng và đền thuộc dòng họ Mạc. Nơi đây chính là nơi an táng của Mạc Cửu, một vị khai quốc công thần có công khai phá và tạo dựng cho vùng đất Hà Tiên vào những năm cuối thế kỷ XVII. Có lẽ vì thế mà sau khi mất, ngôi mộ của ông được khoét sâu vào núi có hình bán nguyệt, chỗ chôn hài cốt được đúc bằng đá vôi, cát, đường và nhựa ô dước theo thế: tọa ngưu, hữu thanh long, tả bạch hổ.
Từ thị xã Hà Tiên đi khoảng 4km về phía bắc là Thạch Động, nơi gắn liền với truyền thuyết Thạch Sanh Lý Thông. Đây là một núi đá vôi nguyên khối nằm trên một đế đá cao gần 100 mét. Thạch nhũ trong lòng hang có nhiều hình kỳ thú theo trí tưởng tượng của con người. Cũng từ đây, đi 1km nữa sẽ gặp cửa khẩu biên giới quốc tế Hà Tiên, nếu không rẽ vào cửa khẩu, chúng ta sẽ bắt gặp một con đường quanh co thấp thoáng với các ngôi nhà lá đặc trưng của miền quê phương Nam. Điểm cuối của con đường này là bãi tắm Mũi Nai sóng êm thoai thoải, cát nâu mịn. Từ Mũi Nai ra xa bờ có rất nhiều đảo lớn nhỏ thuộc quần đảo Bình Trị và Hải Tặc. Phía bên kia bờ, đảo Phú Quốc hiện lên mờ ảo và đầy mê hoặc trong cảnh trời chiều…
Nằm trên đường Trần Hầu với nhiều thứ hay và lạ, chợ đêm Hà Tiên có cái thú riêng, hoang sơ và “quê mùa”. Dọc hai bên đường là một dãy hàng tạp hóa đủ chủng loại: từ vải vóc màu sắc sặc sỡ, những món hàng mỹ nghệ, mỹ phẩm cho đến trang sức bằng vàng và đá quý. Không những thế, nơi đây còn tụ họp những quán ăn đêm với cá cơm kho khô, hủ tiếu Nam Vang đến các loại hải sản… Văng vẳng, tiếng gọi í ới của các bác tài xe lôi đạp càng làm cho phố đêm Hà Tiên thêm phần nhộn nhịp.
Ngập ngừng trong góc xa xa là những quán rượu nằm lẩn khuất, chập chờn với những món nhậu mộc mạc như khô cá khoai, ốc biển, sò huyết… kèm với cóc, ổi, xoài. Hãy thử một lần ngồi nhâm nhi bên ly rượu nếp với miếng khô cá đuối đen, cùng bạn bè thâu đêm với những câu chuyện không đầu không cuối sẽ thấy thú vị thế nào. Trong cái lạnh của phố chợ miền biên giới phía tây tổ quốc, một ly rượu nhạt cũng dễ ấm lòng.
Dưới chân cầu Tô Châu có một quán mang đậm phong cách dân dã miền Tây với cái tên rất chân tình: Quán Hiền! Vào quán, không có gì khác, người ta sẽ chọn ngay món đặc sản đã từng khiến du khách thập phương ngất ngây: lẩu cá mang ếch nấu măng. Măng ở đây là măng tre, xanh gai và vị nhân nhẫn đắng. Tất cả kết hợp làm nên đặc sản Hà Tiên. Tản mạn hết đêm, ánh bình minh lại xuất hiện phía cầu Tô Châu. Những tàu đánh cá dập dềnh đậu thành lớp dọc theo hai bên bờ. Một ngày mới đã lên.
Theo (DNSGCT)