Trong những năm gần đây, các nhà hàng Thái ngày càng “du lịch” và “định cư” nhiều hơn ở Việt Nam. Việc tìm hiểu về ẩm thực của đất nước bạn vì vậy càng trở nên cần thiết hơn, nhất là khi với người Thái, ẩm thức còn thể hiện văn hóa truyền thống của người dân xứ này…
Tất cả các quốc gia đều có những chủ đề hội thoại được nhiều người ưa thích và đối với người Thái đó là ẩm thực. Câu chào chung chung thường thấy nhất của người Thái là “tan khao ma rue yung?” nghĩa là “anh/chị đã ăn chưa?”. Nếu câu trả lời là “yung” (chưa ạ), thì có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ được mời vào nhà và đươc tiếp đón bằng một món snack hay được mời ăn cơm cùng. Còn nếu bạn đang đi và gặp một nhóm bạn, hay một nhóm người quen hoặc thậm chí là một nhóm người đang ăn uống vui vẻ ở một quán mì ven đường, bạn cũng sẽ được họ mời tham gia. Tầm quan trọng của ẩm thực và long hiếu khách thấm sâu vào văn hoá Thái, vì thế đôi khi các vị khách tham quan có thể thấy người Thái ăn mọi lúc. Nhưng thực tế, đó là một phần của sự nồng ấm của người Thái, sự khao khát chào đón và giúp đỡ người khác, chia sẻ niềm vui chung. Và đó chính là phần không thể thiếu được trong nhân cách con người Thái. Cùng nhau chia sẻ các bữa ăn chính là một yếu tố quan trọng trong đời sống hàng ngày của người Thái. Rất hiếm khi họ ăn một mình. Nếu bạn là khách du lịch thì cũng đừng lo thiếu chỗ trong bữa ăn của chủ nhà. Gia đình mở rộng chiếm một phần rất lớn trong lối sống của người dân Thái, nhưng hàng xóm, bạn bè, người quen bình thường, thậm chí cả một người được mời đến sửa chữa đồ vật trong nhà đều được mời tham gia bữa ăn tối.
Người Thái Lan xem thú ẩm thực là cách giải trí ưa thích nhất. Mỗi miền có một cách ăn và chế biến món ăn riêng. Chính vì vậy mà khi chúng ta nói đến “Ẩm thực Thái Lan”, thực tế là chúng ta đang nói đến 4 vùng miền ẩm thực khác biệt của Thái, mỗi vùng miền lại có một nét đặc trưng riêng trong cách chế biến truyền thống của họ. Ẩm thực miền Bắc hầu như mang đậm phong cách Myanma. Món ăn miền Bắc được nấu theo hương vị riêng, bữa ăn thông thường gồm có xôi, nhiều loại nước chấm khác nhau. Món cà ri của miền Bắc ít cay hơn so với các miền khác. Người miền Bắc thích món ăn nấu vừa chín tới với một chút vị mặn và hầu như không có vị ngọt và chua. Họ thích ăn thịt lợn nhất sau đó là thịt bò, thịt gà, thịt vịt, thịt chim… Trong khi đó món ăn của miền Đông Bắc thể hiện những ảnh hưởng của nước Lào. Xôi là món ăn chính, thường ăn cùng với thịt, tiết lợn, nộm đu đủ, cá nướng, gà nướng… Người vùng Đông Bắc thích ăn thịt rán như thịt cóc, thằn lằn, rắn, chuột đồng, kiến đo, côn trùng… Ở miền Nam, dừa lại đóng vai trò quan trọng trong nhiều món ăn. Nước cốt dừa đun nóng được rưới vào xúp và cà ri. Dầu dừa dùng để rán. Cùi dừa làm gia vị. Hải sản tươi sống phổ biến như: cá, tôm, tôm hùm, cua, mực ống, sò, trai. Hạt điều có rất nhiều ở vùng này, dùng để ăn như món khai vị hoặc rán với thịt gà và ớt khô, cũng như loại đậu cay sator được người miền Nam ưa thích bởi vị hơi đắng. Ẩm thực miền Nam là sự kết hợp ảnh hưởng của các nước như Ấn Độ, Inđônêxia. Món ăn miền Nam có xu hướng cay nóng hơn nhiều so với món ăn ở các vùng khác của Thái Lan. Người Thái ở miền Trung thì lại thích ăn món nấu mềm và nhừ với một chút vị ngọt. Cách bày biện món ăn cũng mang tính nghệ thuật. Bàn ăn thường được trang trí với rau và hoa quả tỉa. Ẩm thực miền Trung đôi khi là sự kết hợp những món ăn ngon nhất của các vùng khác. Tại miền Trung, người ta có thể tìm thấy mọi món ăn, và tại miền Trung, các món ăn vùng miền khác đạt đến tiêu chuẩn của nó. Ẩm thực Thái Lan là sự hòa trộn tinh tế của thảo dược, gia vị và thực phẩm tươi sống với những phong cách nấu nướng đặc biệt. Mỗi món ăn hay toàn thể bữa ăn đều có sự phối trộn tinh tế giữa vị cay, chua, ngọt và đắng. Các món ăn không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên giữa các nguyên liệu, mà chúng được thiết kế để bổ sung và nổi bật lẫn nhau, làm cân bằng vị và hình khối món ăn và thoả mãn được khứu giác và thị giác của người ăn. Điều này giải thích vì sao mà các món ăn được dọn ra cùng một lúc, chứ không phải là từng món một theo kiểu phương Tây.
Một điều không thể khống nhắc đến chính là các gia vị của món ăn Thái. Các gia vị là yếu tố làm nên điều đặc biệt của món ăn Thái. Vì hầu như món ăn nào người Thái cũng cho gia vị. Chính những tinh dầu hoa nhài, nụ hoa sen, rau muống, đinh hương, nghệ tây, vừng và rất nhiều các thảo mộc và gia vị khác đã đem lại những hương vị tuyệt vời cho ẩm thực Thái Lan. Điều làm cho ẩm thực Thái ngày càng nổi tiếng thế giới còn là giá trị y học của các loại thảo mộc và các loại gia vị ngày càng được quốc tế quan tâm. Một số lớn các loại gia vị và thảo mộc được sử dụng rất lâu đời như các vị thuốc và dĩ nhiên các đầu bếp hiểu giá trị chữa bệnh của các loại thảo mộc và gia vị cũng như hương vị của chúng.
Đến với ẩm thực Thái, bạn không thể bỏ qua hương vị hấp dẫn của những món ăn truyền thống, dưới tài chế biến của các đầu bếp có tay nghề. Bạn ắt hẳn sẽ xuýt xoa với vị cay nồng của cà ri gà, lẩu tôm chua hay vị ngọt thơm lẩu hải sản, cua biển tiêu đen Thái. Lẩu Thái là món ăn được nhiều thực khách ưa chuộng. Lẩu Thái không thể thiếu vị cay của ớt tươi, vị thơm của lá chanh, gừng tươi và một chút vị ngọt của đường. Những thành phần không thể thiếu trong món lẩu là tôm sú bóc vỏ, nấm rơm, cà chua, ớt tươi, ngò, tỏi, hành, lá chanh, sả, riềng, rau muống…Ngoài ra còn có lẩu hải sản với cua biển, mực tươi, sò điệp, tôm sú, cá chẻm, hỗn hợp hải sản, hành, lá chanh, cà chua, húng quế, nấm rơm, ớt tươi, gừng, đường, nước chanh. Và chắc chắn cũng không thể bỏ qua món Tom yam là món canh chua của Thái Lan, một món ăn không thể lẫn vào đâu bởi hương vị chua cay của nó. Vị chính trong món này là lá chanh, nhưng phải là lá chanh nhập từ Thái mới đem lại vị riêng của Tom yam. Ngoài ra các món gỏi của Thái cũng ngon tuyệt với vị chua, cay, mặn như món gỏi xoài cá trê, gỏi miến tôm thịt chua chua cay cay, gỏi đu đủ cùng mắm ruốc hoặc ba khía đều tuyệt…
Lan My
