Sau khi sinh con, một số bà mẹ hay bị rơi vào tình trạng u sầu, chán nản, hay cáu gắt… Đặc biệt, cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực và nhu cầu, nghĩa vụ đã làm không ít người mẹ trẻ hụt hơi. Chứng trầm cảm sau sinh đã không còn đơn giản như người ta vẫn tưởng.
Trầm cảm sau sinh
Trầm cảm sau sinh là một bệnh lý cảm xúc xảy ra sau khi sinh và thường kéo dài khoảng 6 tuần. Khởi phát bệnh có khuynh hướng từ từ hoặc có thể dai dẳng hoặc có khi lẫn vào các triệu chứng khác thời sinh đẻ. Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng tới 15% phụ nữ có sinh đẻ. Thể nhẹ và trung bình của trầm cảm sau sinh đôi khi không được phát hiện hoặc không được chính các bà mẹ thừa nhận. Rất nhiều phụ nữ cảm thấy e ngại phải nói ra tình trạng cảm xúc của mình, họ tự đối phó và thường là dấu diếm nỗi đau khổ này. Đây là một vấn đề hết sức nghiêm trọng vì nó gây xáo trộn cuộc sống của các bà mẹ trẻ, có thể ảnh hưởng đến đứa trẻ, những đứa con khác, người chồng và các mối quan hệ với gia đình. Trầm cảm ở người mẹ sau đẻ cũng có thể chuyển sang trầm cảm ở người chồng với một tỷ lệ đáng kể.
Làm sao để nhận biết trầm cảm sau sinh?
Cảm giác
– Khí sắc trầm kéo dài
– Không xứng đáng, thất bại, bất lực, tuyệt vọng
– Kiệt sức, trống rỗng, buồn rầu, chực khóc
– Tội lỗi, hối hận, vô giá trị
– Lẫn lộn, lo âu, hoảng sợ
– Sợ đứa trẻ, sợ mất trẻ
– Sợ ở một mình, sợ đi ra ngoài
Hành vi
– Mất quan tâm thích thú trong các hoạt động thường ngày
– Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, ác mộng
– Chán ăn hoặc ăn quá nhiều
– Giảm sinh lực và động cơ
– Ngại giao tiếp xã hội
– Ít chăm sóc bản thân
– Không có khả năng xử lý các công việc thường ngày
Suy nghĩ
– Suy nghĩ kém minh mẫn, không thể quyết định việc gì
– Kém tập trung chú ý, giảm trí nhớ
– Trốn tránh mọi thứ
– Sợ bị chồng bỏ rơi
– Lo lắng về sự tổn hại hoặc cái chết của chồng, con
– Có ý nghĩ về tự sát
Nguyên nhân
Trầm cảm sau sinh gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau trên những phụ nữ có các đặc điểm và hoàn cảnh cũng khác nhau. Yếu tố sinh học: có thai và sinh đẻ bao giờ cũng đi kèm với sự thay đổi đột ngột các hooc môn trong cơ thể người phụ nữ và sự thay đổi này đã tác động nên các cơ quan điều hoà cảm xúc. Yếu tố tâm lý: sự ra đời của đứa trẻ được coi như là một sự kiện tâm lý đặc biệt đối với hầu hết các bà mẹ trẻ. Thể hiện trách nhiệm, nghĩa vụ , lo toan chăm sóc suốt 24/24 giờ, dường như quá sức, kiệt sức của bà mẹ trẻ. Kể cả những lần sinh sau. Những yếu tố stress cơ thể và tâm lý này bao giờ cũng đi kèm với thiếu ngủ, không được nghỉ ngơi cho tới tận khi trẻ có nhịp ăn ngủ đều đặn.
Các yếu tố nguy cơ
– Stress
– Thiếu ngủ
– Kém dinh dưỡng
– Thiếu hỗ trợ của người thân, gia đình, bạn bè
– Tiền sử gia đình có người bị trầm cảm
– Biến chứng do chửa đẻ cả mẹ và con
– Trẻ chết non
– Bệnh tật của con
– Tách mẹ và con
– Khó khăn của đứa trẻ ( tính khí, ăn , ngủ, tổ chức sinh hoạt)
– Các bệnh tâm thần và thần kinh từ trước của bà mẹ.
Điều trị bằng thuốc và tâm lý
Trầm cảm sau sinh thường được điều trị bằng
– Thuốc men
– Tâm lý
– Tư vấn
– Hỗ trợ theo nhóm
– Tùy thuộc vào nhu cầu của từng người và chỉ định của bác sĩ.
Trong điều trị bằng thuốc, các bác sĩ sẽ sử dụng các thuốc chống trầm cảm kết hợp với các liệu pháp tâm lý là phương pháp đã chứng tỏ có hiệu quả. Hiệu quả của thuốc sẽ có khi sử dụng liên tục 3-4 tuần. Tất cả các loại thuốc cho bà mẹ cho con bú đều phải được cân nhắc kỹ lưỡng vì thuốc có thể ảnh hưởng đến trẻ. Một số thuốc chống trầm cảm mới gần đây có thể an toàn cho trẻ hơn song vẫn phải có sự thận trọng nhất định.
Tuy nhiên chỉ điều trị bằng thuốc thì cũng chưa có hiệu quả toàn vẹn mà phải luôn đi kèm với các liệu pháp tâm lý và các hỗ trợ khác. Tư vấn tâm lý để người phụ nữ được hiểu biết, được cảm thông và nâng đỡ, không cảm thấy cô đơn là điều rất quan trọng.
Các hỗ trợ khác: Bổ xung Vitamin và khoáng chất, ăn uống bồi dưỡng, xoa bóp, bấm huyệt… Và cũng cần thiết tìm kiếm sự giúp đỡ của các nhà chuyên môn.
Bạn cũng có thể phòng ngừa trầm cảm sau sinh bằng cách: Tập thể dục để giúp máu huyết lưu thông tốt, tinh thần thoải mái; Đảm bảo ngủ đủ giấc; Học cách thư giãn, tìm thấy niềm vui trong cuộc sống.
